Het is in Nederland gebruikelijk dat een gedetineerde na het uitzitten van twee derde van zijn, of haar uiteraard, straf al wordt vrijgelaten. Hieraan worden wel bepaalde eisen gesteld. Echter, een gevangene kan nogal een potje breken vooraleer deze ook echt heel de opgelegde straf moet uitzitten.
Recent kwam RTL Nieuws met een artikel over gedetineerden welke, ondanks gruwelijk wangedrag, toch nog steeds eerder werden vrijgelaten.
http://www.rtlnieuws.nl/nederland/wangedrag-veroordeelde-crimineel-geen-gevolgen-voor-vrijlating
Uitspraken van rechters zijn geregeld nogal vreemd te noemen. Zaken die voor de meeste mensen klip en klaar zijn, hebben soms een, voor het gevoel, onrechtvaardige uitkomst. Soms vraag je je dan ook af waar deze rechters dan ook mee bezig zijn, aangezien het gevoel voor rechtvaardigheid helemaal niet strookt met wat een rechter als uitspraak doet.
Lage strafmaat
In de eerste plaats zijn de straffen die in een land als Nederland worden opgelegd al aan de lage kant. Zeker vergeleken met landen als Canada of Amerika. Een vergelijkbaar geval waarin iemand in Nederland veel te hard rijdt en twee grootouders en hun kleindochter dood rijdt, krijgt niks meer dan een taakstraf.
http://www.ad.nl/binnenland/taakstraf-voor-pool-na-doodrijden-drie-mensen~a68a1e31/
Ter vergelijking, een Canadese man die veel te hard rijdt en een jonge man dood rijdt wordt hiervoor veroordeeld tot vier jaar cel, drie jaar proeftijd en mag nooit meer achter het stuur.
http://globalnews.ca/news/1698032/driver-given-four-year-sentence-for-crash-that-killed-teen/
Kortom, de straffen in Nederland kunnen in veel gevallen gerust lachwekkend genoemd worden, laat staan dat het afschrikt.
Daarnaast kunnen straffen in veel gevallen ook afgekocht worden. In zaken als fraude, oplichting en meer van dat fraais, worden straffen geregeld omgezet in een boete. Maar dan niet voor de gemiddelde Nederlander, maar voor de meer welgestelde Nederlander, die dit in veel gevallen met een glimlach zal betalen.
Hetzelfde geldt voor (grote) bedrijven.
Zaken die menigeen toch met de wenkbrauwen laat fronsen, aangezien dit toch stevig riekt naar klasse justitie. De gemiddelde Nederlander zal immers zijn straf niet ontlopen in vergelijkbare gevallen.
Overigens geldt deze regeling wel voor iedere Nederlander, maar iedereen kan op de vingers natellen dat een straf afkopen niet goedkoop is.
Volkert van der Graaf
U weet wel, de moordenaar van Pim Fortuyn.
Ook deze man kwam herhaaldelijk en recent weer, in het nieuws omdat hij het niet eens is met de beperkingen welke aan hem werden gesteld voor zijn vervroegde vrijlating. Het is op zijn minst verbazingwekkend te noemen dat van der Graaf voor de rechter al eerder ook zijn zin kreeg.
Met de moord op Pim Fortuyn werd indertijd slag toegebracht aan de Nederlandse democratie. Voorstander van Fortuyn of niet, deze man vertegenwoordigde toch een groot deel van Neerlands sentiment.
Van der Graaf zag dat niet zitten, en vermoordde op laffe wijze Fortuyn.
Bij zijn vrijlating na het uitzitten van een derde van zijn straf, was Nederland in rep en roer. Moest deze man wel zo snel al weer vrijkomen?
Van der Graaf loopt nu al weer een tijd vrij rond, maar weet nog steeds de gemoederen bezig te houden. Maar weinig mensen kunnen zich van de indruk onttrekken dat deze man niks heeft geleerd van zijn straf. Zijn arrogant gedrag en minachting voor nabestaanden door tegen alles aan te schoppen wat zijn vervroegde vrijlating nu eenmaal aan hem stelt, stuit veel mensen tegen de borst.
Binnenkort staat van der Graaf weer voor de rechter, en wordt bepaald of hij nu dit maar wel te ver is gegaan en dus weer de cel in moet. Wellicht komt er dit maal dan wel een uitspraak waar de meerderheid in Nederland zich wel bij neer kan leggen
Uitwassen als dit is een uitstekend voorbeeld van de problematiek rondom vervroegd vrijlaten.
De regels
Sinds 2008 is vervroegde vrijlating geen recht meer, maar een gunst bij goed gedrag. Maar wat is goed gedrag dan wanneer gedetineerden zelfs na wangedrag nog steeds eerder vrijkomen?
In de eerste plaats moeten straffen van een jaar en minder geheel worden uitgezeten. Van twee jaar en minder moet in ieder geval het eerste jaar worden uitgezeten. Van het tweede jaar gaat dan wel een derde af.
Ook moet de opgelegde straf onvoorwaardelijk zijn. Een uitspraak waarbij een straf wordt uitgesproken voor een bepaalde duur waarvan een gedeelte voorwaardelijk is, komt ook niet in aanspraak voor vervroegd vrijkomen.
Verder zijn de eisen: Geen nieuwe delicten, geen geweld en geen ontsnappingspogingen, om een paar te noemen.
Verder moet een gedetineerde akkoord gaan met de voorwaarden die zijn gesteld aan zijn vervroegde vrijlating. Doet hij dit niet, dan wordt hij niet vrijgelaten.
Deze laatste regel is verwonderlijk in het geval van van der Graaf, aangezien deze, nu hij eenmaal vrij is, het dan schijnbaar toch niet eens was met zijn voorwaarden, en dus in zijn cel had moeten blijven.
Ondanks dat er dan toch wel regels en voorwaarden zijn, worden gedetineerden die zich toch duidelijk schuldig maken aan alle regels, tegen alle verwachtingen in, toch eerder vrijgelaten.
In het artikel van RTL Nieuws worden enkele gevallen opgenoemd en blijkt dat alcohol en drugs gebruik, geweldsdelicten en zelfs pogingen om te ontsnappen toch niet leiden naar het uitzitten van de volle straf.
Enkele voorbeelden die RTL nieuws noemt, zijn:
Quote van RTL Nieuws:
Hete soep in gezicht cipier
Een gedetineerde is meerdere keren zo gewelddadig tegen medegevangenen en cipiers dat ze daarbij gewond raken. Zo heeft hij een hete kom soep in het gezicht van een cipier gegooid. Hij heeft hiervoor drie keer een disciplinaire straf gekregen. Het OM wil niet dat de gedetineerde eerder vrijkomt. De rechter wijst de vordering van het OM af, omdat de gedetineerde vooraf niet nadrukkelijk is medegedeeld dat bij wangedrag hij z’n recht op vervroegde vrijlating kan verliezen.
Mishandelingen tijdens proefverlof
Een man die is veroordeeld voor 2,5 jaar gevangenisstraf, komt na tweederde van z’n straf voorwaardelijk vrij. Een half jaar later bedreigt hij twee portiers met de dood, die hem de toegang tot een discotheek weigeren. Hij zegt: “Ik onthoud dit wel. Ik schiet je in je flikker” en “Ik maak je af.” Later mishandelt hij bij z’n aanhouding nog een agent en een andere agent krijgt bedreigingen naar z’n hoofd. Hij wordt hiervoor veroordeeld, maar hij hoeft niet het laatste deel van zijn eerdere straf uit te zitten. De reden: het OM heeft het verzoek te laat ingediend bij de rechtbank. Dat moet binnen 30 dagen nadat de man een nieuw strafbaar feit heeft gepleegd. Het OM diende het verzoek pas na 3 maanden in.
Ontsnapping
Een man zit een een straf uit van 2,5 jaar voor een gewelddadige diefstal van laptops, telefoons en autosleutels. Hij verblijft in een beperkt beveiligde gevangenis. Hij neemt daar de benen en keert niet terug. Een paar maanden later wordt hij weer opgepakt en het OM wil dat hij alsnog de rest van z’n straf gaat uitzitten. De rechtbank wijst het verzoek van het OM af. Volgens de rechter betreft het een zogenoemde ‘kale ontvluchting’. Dat is een ontvluchting die zonder geweld gepaard gaat. Dus: onvoldoende reden om hem terug te sturen naar de gevangenis.
Gevolgen
De gevolgen die gesteld worden aan eerder vrijlaten, zoals straffen meer dan twee jaar, houdt wel in dat alleen de “zware jongens” eerder vrij komen. Als er dan ook nog eens niet de hand wordt gehouden aan de eisen die gelden, kan men er gerust van uitgaan dat een hoop van deze gevangenen eigenlijk helemaal niet vrij op straat thuis horen, met alle risico’s van dien.
Wellicht tijd voor de rechterlijke macht zich eens achter de oren te krabben, en zich te realiseren dat zij er niet alleen zitten voor de, vaak onlogische, letter van de wet, maar in de eerste plaats om te voldoen aan het gevoel van recht, want dat is in veel gevallen erg ver te zoeken.
